Czy zdarzyło ci się, że panna młoda w białej sukni na zdjęciach wyszła pomarańczowa, a zimowy plener nagle miał niebieską dominantę? Winowajcą najczęściej nie jest aparat, tylko… balans bieli. to on decyduje, czy kolor skóry wygląda naturalnie, a światło zachodu słońca pozostaje ciepłe i magiczne, czy też zostaje „zgaszone” przez automat.
W tym przewodniku pokażę ci, jak działa balans bieli, kiedy go zmieniać i jak dobrać ustawienia w praktyce.
Spis treści:
Co to jest balans bieli?
Balans bieli (WB – white balance) to ustawienie w aparacie, które decyduje o tym, jak aparat interpretuje kolory światła. Jego zadaniem jest sprawić, aby przedmioty na zdjęciu miały naturalne kolory.
Balans bieli: ustaw szary a aparat ustawi inne kolory
Cała magia opiera się na temperaturze barwowej światła, mierzonej w kelwinach (K). Problemem aparatów cyfrowych jest to, że czasami algorytmy nie są w stanie rozpoznać właściwego ustawienia balansu bieli (gdy używamy ustawienia auto white balance). Jednak najczęściej problemem jest fotograf i źle dobrany przez niego balans bieli.
W skrócie: gdyby aparat wiedział jak w danym świetle wygląda kolor szary to sam doskonale obliczyłby inne kolory. Zatem w ustawieniu balansu bieli chodzi o wskazanie klucza według jakiego aparat ma działać. Tę kwestię wyjaśnimy w sekcji ręczne ustawienie balansu bieli. Najpierw zerknijmy na to jak wygląda sprawa temperatury barwowej poszczególnych rodzajów światła:
- światło żarówki ma około 3 200 K i daje ciepły, żółto-pomarańczowy odcień,
- światło dzienne to około 5 500 K – neutralne,
- cień w plenerze potrafi sięgać nawet 7 500 K – daje chłodny, niebieskawy odcień.
Skala kelwinów – szybka ściąga
| źródło światła | temperatura barwowa (K) | jak ustawić WB w aparacie? |
|---|---|---|
| świeczka | 2 000 K | „tungsten” / 2 500 K |
| żarówka wolframowa | 2 700–3 200 K | 3 200 K |
| lampy fluorescencyjne | 3 800–4 500 K | preset „fluorescent” / symbol podłużnego prostokąta z promieniami |
| światło dzienne (słońce) | 5 200–5 600 K | preset „daylight” / słoneczko |
| błysk lampy | 5 500–5 800 K | preset „flash” / lampa błyskowa |
| pochmurno | 6 000–6 500 K | preset „cloudy” / ustawienie na chmurkę |
| cień | 7 000–7 500 K | preset „shade” / domek z cieniem |
| niebo błękitne | 8 000–10 000 K | manualne ustawienia K |
AWB – automatyczny balans bieli
Większość aparatów domyślnie pracuje w trybie AWB (auto white balance). Automat analizuje scenę i stara się znaleźć neutralny punkt (np. coś szarego lub białego).
Zaletą AWB jest wygoda – działa w 90% sytuacji.
Problem pojawia się w momentach, gdy światło ma bardzo charakterystyczny klimat:
- wschód słońca – ustawienie AWB zbyt mocno chłodzi, „kasując” złote barwy (zobacz: jak fotografować wschód słońca),
- koncerty i eventy z kolorowymi LED-ami – aparat głupieje,
- światło mieszane – np. żarówki + świeczki, okno w witrażem,
- wnętrza z kolorowymi ścianami – odbicia zakłamują scenę.
Dlatego każdy fotograf powinien wiedzieć, kiedy przejąć kontrolę nad balansem bieli.
Presety balansu bieli – szybki wybór
W aparacie znajdziesz gotowe presety:
- daylight (słońce) – 5 200 K,
- cloudy (pochmurno) – 6 000 K,
- shade (cień) – 7 000 K,
- tungsten (żarówka) – 3 200 K,
- fluorescent (świetlówki) – ok. 4 000 K,
- flash (błysk) – 5 500 K,
To świetny kompromis: nadal masz automatyzację, ale świadomie wybierasz klimat sceny.
Ustawienie w kelwinach – pełna kontrola
Jeśli chcesz panować nad kolorem w 100%, wybierz tryb ręczny (w aparacie jest to ustawienie K) i ustaw konkretną temperaturę w kelwinach.
praktyczne recepty:
- wnętrze z żarówkami → 3 200 K,
- biuro z LED neutral → 4 500 K,
- plener w południe → 5 500 K,
- pochmurny dzień → 6 500 K,
- cień w plenerze → 7 200 K,
- zachód słońca → 6 000–6 500 K, żeby zachować ciepło.
Podstawy fotografii – kurs online
Kurs Podstaw Fotografii online z Jackiem Sopotnickim to praktyczne szkolenie, które krok po kroku wprowadzi cię w świat fotografii. Nauczysz się obsługi aparatu, poznasz podstawy ekspozycji, kompozycji i światła, a dzięki ćwiczeniom szybko zobaczysz efekty na własnych zdjęciach.
Ręczne ustawienie balansu bieli Custom WB
Możesz też skalibrować balans bieli ręcznie. Wystarczy sfotografować białą powierzchnię (lub lepiej: kartę szarą 18%) i powiedzieć aparatowi: „to jest neutralne”.
zastosowania:
- fotografia produktowa – spójne kolory w całej serii,
- fotografia ślubna – gdy w sali miesza się kilka rodzajów światła,
- filmowanie – dla spójności między ujęciami i kamerami.
Ręczny balans bieli z Expodisc – krok po kroku (canon / nikon / sony)
Poniżej znajdziesz wytłumaczenie jak ustawić ręczny balans bieli z Expodisc w różnych systemach. Po co? Expodisc działa jak „kapturek” do pomiaru światła padającego na scenę. Dzięki temu aparat kalibruje się na realne światło, a nie na odbicia od ścian czy ubrań. Efekt: spójne kolory skóry i produktów – bez zgadywania.
Przygotowanie (dla wszystkich systemów):
- Załóż Expodisc na obiektyw (logo na zewnątrz).
- Stań w miejscu fotografowanego obiektu i skieruj aparat w stronę głównego źródła światła (w mieszanym – w stronę dominującego).
- Przełącz ostrość na MF (żeby aparat nie szukał fokusa pod białym „kapturkiem”).
- Ustaw ekspozycję w okolicach środka histogramu (Expodisc działa też jak ręczny światłomierz).
- Wypełnij kadr Expodiscem i wykonaj zdjęcie referencyjne / pomiar.
Canon
- Zrób zdjęcie referencyjne z expodiscem (kadr wypełniony).
- Menu → balans bieli → custom wb → wybierz to zdjęcie → set/ok.
- Ustaw ikonę WB: „custom” jako aktywną (nie AWB!).
- Tryb wideo: będąc w trybie filmowym → wb → custom set → wybierz/zmierz jak wyżej.
tip: jeśli zmieni się światło (np. przejście z okna do lamp sufitowych) – powtórz pomiar.
Nikon
szybki pomiar „na żywo”:
- WB → PRE (preset manualny).
- Przytrzymaj przycisk WB, aż „PRE” zacznie migać.
- W ciągu 6 s skieruj aparat z expodiscem w stronę światła i wciśnij spust.
- Aparat pokaże „GD” (good) – zapisane. Jeśli „NG” – było za ciemno/jasno → popraw ekspozycję i powtórz.
alternatywa (z menu): menu fotografowania → balans bieli → przedpomiar manualny → pomiar → wybierz slot d-1…d-6 → zmierz → przypisz PRE d-1 jako aktywny.
tip: nazwij sloty wg lokalizacji („studio softbox”, „sala amber”), ułatwia pracę w reportażu.
Sony
- Fn → WB → Custom Setup (Ustaw WB niestandardowy).
- Z expodiscem na obiektywie wypełnij kadr i naciśnij spust (aparat pokaże wynik w K + tint).
- OK → zapisz do Custom 1/2/3.
- Wybierz WB: Custom 1/2/3 jako aktywny.
wideo: w trybie filmowym zrób dokładnie to samo (Sony zapisuje osobne wartości dla foto/wideo).
tip: jeśli widzisz zielonkawy/fioletowy zafarb od LED-ów, wejdziesz jeszcze w tint i dodasz +M lub +G.
Kiedy Expodisc robi największą różnicę? E-commerce/produkty, śluby na sali (żarówki + błysk – po zżelowaniu lampy), biura z mieszanymi LED, nagrania wideo wielokamerowe. zasada: nowy pomiar za każdym razem, gdy zmieni się kierunek/rodzaj światła.
Shift i tint – dodatkowa korekta
Oprócz osi niebieski–żółty (kelviny) masz też drugą oś: zielony–magenta (tint).
przydaje się, gdy fotografujesz przy świetlówkach lub LED-ach o słabym CRI.
- biuro z zielonkawymi LED → +M (magenta),
- sala z fioletowymi LED → +G (green),
- plener z odbiciem od liści → delikatny shift w stronę magenta.
Światło mieszane – jak sobie radzić?
To najtrudniejszy scenariusz. dwa źródła światła o różnych temperaturach tworzą chaos.
masz trzy rozwiązania:
- wybierz dominujące źródło i dostosuj do niego balans np. z Expodisc,
- użyj żeli korekcyjnych (CTO/CTB) na lampie błyskowej, by dopasować ją do otoczenia,
- skoryguj w postprodukcji – ale najlepiej w RAW (zobacz: RAW vs JPEG – co wybrać?).
RAW vs jpeg vs wideo
- w RAW balans bieli można zmienić w postprodukcji bez straty jakości,
- w JPEG balans bieli zapisuje się na stałe – łatwo popsuć kolory,
- w wideo balans bieli jest „upieczony” – koniecznie ustawiaj go manualnie na planie.
Kiedy zmieniać balans bieli – szybka lista
- zachód/wschód słońca → ustaw cloudy/shade (6 000–7 000 K), żeby zachować złote barwy,
- studio z lampami błyskowymi → 5 500–5 800 K,
- kościół/sala z żyrandolami → 3 200–4 000 K,
- plener w cieniu → 6 500–7 200 K,
- fotografia produktowa → zawsze custom WB,
- filmowanie → unikaj AWB, trzymaj stałą wartość.
Balans bieli w postprodukcji
jeśli fotografujesz w RAW, możesz poprawić WB w programach typu Lightroom czy Capture one:
- pipeta na neutralny punkt,
- korekta temperature + tint,
- synchronizacja ustawień między zdjęciami,
- kontrola kolorów skóry (kanał HSL → orange).
Najczęstsze błędy
- zostawianie AWB na zachodzie słońca – aparat gasi klimat,
- brak korekty tint przy LED-ach,
- zapomniany custom WB użyty w innej scenerii,
- ignorowanie odbić od kolorowych ścian,
- mieszanie świateł bez żeli.
Co to znaczy balans bieli?
Balans bieli to korekta barwy światła w aparacie lub w postprodukcji. Ustawiasz go po to, by skóra wyglądała naturalnie, a zdjęcie oddawało prawdziwą atmosferę sceny – niezależnie od tego, czy fotografujesz przy świeczce, w południowym słońcu czy pod lampą LED.
Jak poprawnie ustawić balans bieli?
Balans bieli ustawisz poprawnie, gdy dopasujesz aparat do światła:
– wybierz preset (słońce, cień, żarówka, lampa błyskowa)
– wpisz temperaturę w kelwinach (np. 5 500 K dla słońca),
– zrób pomiar na karcie szarej/białej i zapisz jako „custom WB”.
Czy powinienem włączyć balans bieli?
Balans bieli ustawiasz zawsze – pytanie tylko, czy zostawiasz AWB, czy wybierasz preset/manual. W trybie RAW łatwo poprawić go w postprodukcji, ale przy JPEG-ach i filmie warto ustawić go ręcznie, żeby uniknąć dziwnych zafarbów.
Dlaczego fotografowie stosują balans bieli?
Fotografowie używają balansu bieli, aby kolory na zdjęciach wyglądały naturalnie – bez żółtych czy niebieskich dominant, które wprowadza różne światło.
Jak skorygować zły balans bieli?
Przy JPEG-ach korekta jest trudniejsza, ale możliwa: w edytorze zdjęć (np. Lightroom, Photoshop) użyj suwaków temperature i tint, aż kolory skóry i bieli będą wyglądać naturalnie.
Podsumowanie
Balans bieli to jeden z tych parametrów, które początkujący często ignorują, a profesjonaliści wykorzystują jako narzędzie do kreowania klimatu. nie chodzi o to, żeby zawsze ustawiać neutralnie – czasem warto zachować ciepło zachodu albo chłód zimowego poranka, żeby zdjęcie oddawało emocje chwili.
Chcesz nauczyć się wszystkich podstaw fotografii – od balansu bieli po histogram? sprawdź kurs podstawy fotografii. to najlepsza droga, by zbudować solidne fundamenty i przejąć pełną kontrolę nad aparatem.